Þjóðaratkvæði - kynningarvefur um þjóðaratkvæðagreiðsluna 6. mars 2010

Íslensk stjórnvöld halda því fram að reglur Evrópusambandsins um innstæðutryggingar, sem innleiddar hafa verið í íslenskan rétt, feli ekki í sér lagalega skyldu ríkja til að ábyrgjast innstæður viðskiptavina banka umfram eignir viðkomandi tryggingarsjóðs.

Íslensk stjórnvöld hafa einnig haldið fram sjónarmiðum um sameiginlega ábyrgð á gölluðu regluverki um innstæðutryggingar sem ekki hafi verið ætlað að ná yfir hrun þorra fjármálastofnana á sama tíma. 

Í samræmi við sjónarmið Íslands segir í lögum nr. 1/2010 sem nú eru greidd atkvæði um að ekkert í þeim feli í sér viðurkenningu á því að íslenska ríkinu hafi borið lagaleg skylda til að ábyrgjast greiðslur lágmarkstrygginga til innstæðueigenda í útibúum Landsbanka Íslands hf. í Bretlandi og Hollandi.

Sjónarmið Íslands byggja meðal annars á þessum röksemdum:

• Ísland hafi fullnægt skuldbindingum samkvæmt EES-rétti með því að setja á laggirnar tryggingarkerfi sem undir venjulegum kringumstæðum hefði dugað. Gengið hafi verið út frá því að tryggingarkerfin séu fjármögnuð af innlánsfyrirtækjunum.
• Í aðfaraorðum tilskipunar 94/19/EB segi að aðildarríkin geti ekki orðið ábyrg gagnvart innstæðueigendum hafi þau komið upp innstæðutryggingarkerfi.
• Í dómi dómstóls Evrópusambandsins í máli númer C-222/02 komi meðal annars fram að hafi aðildarríki komið á viðurkenndu tryggingarkerfi sem tryggi að innstæðueigendur fái bætur í samræmi við tilskipunina beri aðildarríki ekki ábyrgð.

Leitað hefur verið eftir því af hálfu Íslands að úr málinu verði skorið með lögfræðilegum hætti fyrir alþjóðlegum dómstóli eða gerðardómi. Til að það sé hægt þarf samþykki allra málsaðila. Stjórnvöld í Bretlandi og Hollandi hafa hins vegar haldið því fram að ábyrgð á innstæðutryggingum viðskiptavina banka takmarkist ekki við eignir viðkomandi tryggingarsjóðs. Þau telja einnig að málarekstur um slíkt sé til þess fallinn að grafa undan trausti á fjármálakerfi Evrópuríkja. Afstaða breskra og hollenskra stjórnvalda hefur notið stuðnings ríkisstjórna Evrópusambandsríkjanna, auk Noregs.

Niðurstaðan samningaviðræðna um Icesave-reikningana er sú að íslenska ríkið ábyrgist að bresk og hollensk stjórnvöld fái endurgreiddan þann hluta kostnaðarins sem nemur lágmarki innstæðutrygginganna.

Þrátt fyrir þetta viðurkenna íslensk stjórnvöld ekki að ábyrgðin sé veitt vegna lagalegrar skyldu.  Fari málið fyrir dóm og verði niðurstaðan sú að íslenska ríkinu hafi ekki verið lagalega skylt að ábyrgjast greiðslur innstæðutrygginga til viðskiptavina íslenskra banka skal efnt til viðræðna við Breta, Hollendinga og fleiri aðila um áhrif þess.